- چگونه این سوال برای من به وجود آمد؟
در مباحث مدیریت پروژه یا برنامه‌ریزی تولید کلیدواژه «نفر-ساعت» را شنیده‌ام. (البته خیلی جاهای دیگر مثل حسابداری صنعتی یا ارزیابی کار و زمان نیز استفاده می‌شود). چیزی که ابتدا به ذهن خودم رسیده بود، این را می‌گفت که مثلا برای انجام یک کار مشخص در یک ساعت چند نفر لازم داریم. اما اخلاق بد یا شاید خوبی دارم که زیاد خوشم نمی‌آید که سر کلاس از بعضی استادها سوال بپرسم و خودم بروم با کنجکاوی، جستجو کنم تا با زبان خودم آن را متوجه بشوم. این منع پرسش از استاد، مرا وادار کرد تا مطالبی از آن را بخوانم یا ببینم.
- تعریف:
به طور خلاصه، می‌توان گفت نفر- ساعت، از تقسیم تعداد اپراتور به تعداد کالای تولیدی در یک ساعت به دست می‌آید. به عبارت دیگر، مقدار کاری است که یک کارگر عادی در یک ساعت انجام می‌دهد. این واحد را قسمت منابع انسانی باید برای هر فرآیند تولید مشخص کند.
- نکته‌هایی برای دقیق بودن:
نکته‌ی حائز اهمیت این است که در محاسبه باید زمان‌هایی را محاسبه کنیم که اپراتور تولید، مستقیما روی فرآیند اثر گذار است. یعنی زمان‌های استراحت و زمان‌های انتظار در این فرمول نباید محاسبه شوند. یا حتی باید به این دقت کرد که اپراتور در بهترین وضعیت خود مشغول کار است، یعنی در آخر روز که اپراتور خسته است محاسبه زمان کار روی فرآیند، به عددی قابل قبول ما را نمی‌رساند.
به طور مثال یک اپراتور داریم که در یک شیفت ۸ ساعته کار می‌کند و کار تکراری‌ای روی کل فرآیند تولید انجام می‌دهد، چون هر اپراتور نیاز به استراحت دارد یا باید بین ماشین‌ها در حال حرکت باشد و فاکتورهای دیگر که کار مفید برای تولید نیستند، نباید تعداد قطعه تولید شده را تقسیم بر ۸ کرد.
- واژه شناسی انگلیسی:
در ابتدا که این مفهوم به وجود آمد، حدود ۱۰۰ سال پیش بود که عمدتا نیروی کار، مردها بودند. برای همین از Man-Hour استفاده شد. اما به خاطر تحولات اقتصادی و صنعتی‌تر شدن که خانم‌ها نیز وارد چرخه تولید شدند، اکنون عموما از Person-Hour یا Human-Hour استفاده می‌شود.
- کاربرد اصلی:
برای سنجش اینکه آیا نیروی انسانی با بهره‌وری کار می‌کنند. در واقع آیا استفاده از این سری اپراتورها برای تولید سفارشات ما سودآور است یا خیر.
به طور مثال یک بسته ۱۰۰تایی از تولید یک نوع کیف چرم را داریم که ۱۰ تا کارگر باید آن را در ۶ روز از هفته و ۸ ساعت کار مفید در طول یک روز انجام دهند. اینجا چون ما گفتم ۱۰۰تایی یعنی کل سفارش را ۱ در نظر می‌گیریم و برای تعداد داخل بسته‌ها، حساس نیستیم.
در نتیجه نفر ساعت ما ۴۸۰ به دست می‌آید. به ما نیز گفته می‌شود ۱۲۰۰ دلار برای خرید این کیف‌ها به ما پرداخت می‌شود. یعنی هر نفر به ازای هر ساعت کار، ۲.۵ دلار می‌گیرد. (۱۲۰۰/۴۸۰) با توجه به احتساب هزینه‌ها، از قبل گفته شده که هر نفر ساعت برای تولید، ۱.۵ دلار هزینه دارد. در نتیجه برای هر نفر-ساعت ۱ دلار سود داریم.